W środowisku zawodowym, gdzie bezpieczeństwo stanowi priorytet, odpowiednie obuwie BHP jest jednym z najważniejszych elementów ochrony osobistej pracownika. Buty robocze to nie tylko wymóg prawny, ale przede wszystkim gwarancja bezpieczeństwa, zdrowia i komfortu podczas wykonywania codziennych obowiązków. W tym obszernym przewodniku ekspertów ze sklepu KAMS.com.pl wyjaśnimy, jak prawidłowo dobrać obuwie BHP do różnych rodzajów pracy, na co zwrócić uwagę przy zakupie oraz jakie normy i certyfikaty są kluczowe przy wyborze profesjonalnego obuwia ochronnego.
Dlaczego odpowiednie obuwie BHP jest tak ważne?
Odpowiednie obuwie ochronne to podstawowy element wyposażenia pracownika w wielu branżach. Statystyki wypadków przy pracy pokazują, że urazy stóp stanowią znaczący procent wszystkich obrażeń zawodowych. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, co roku w Polsce dochodzi do tysięcy wypadków związanych z urazami stóp i nóg, których można by uniknąć stosując właściwe obuwie BHP.
Prawidłowo dobrane buty robocze chronią przed:
- Urazami mechanicznymi (zmiażdżenia, przebicia, uderzenia)
- Poślizgnięciami i upadkami
- Szkodliwymi substancjami chemicznymi
- Ekstremalnymi temperaturami (zarówno wysokimi, jak i niskimi)
- Porażeniem prądem elektrycznym
- Wilgocią i przemoczeniem
- Chorobami zawodowymi stóp
Co więcej, komfortowe obuwie robocze zmniejsza zmęczenie, zwiększa wydajność pracy i zapobiega dolegliwościom układu mięśniowo-szkieletowego, które mogą rozwinąć się na skutek długotrwałego stania lub chodzenia w nieodpowiednim obuwiu.
Aktualne normy i certyfikaty obuwia BHP w Polsce
W Polsce, podobnie jak w całej Unii Europejskiej, obuwie BHP musi spełniać rygorystyczne normy bezpieczeństwa. Wybierając buty robocze (zobacz przykłady w naszym sklepie: https://kams.com.pl/k3,buty-robocze.html ), warto zwrócić uwagę na aktualne certyfikaty potwierdzające ich zgodność z obowiązującymi standardami.
Podstawowe normy dotyczące obuwia ochronnego to:
- PN-EN ISO 20345:2022 – określa wymagania dla obuwia bezpiecznego wyposażonego w podnosek wytrzymujący uderzenie o energii 200 J (zastąpiła wcześniejszą normę PN-EN ISO 20345:2011)
- PN-EN ISO 20346:2022 – dotyczy obuwia ochronnego z podnoskiem wytrzymującym uderzenie o energii 100 J
- PN-EN ISO 20347:2022 – odnosi się do obuwia zawodowego bez podnoska
Uwaga! Od 11 listopada 2024 r. wszystkie buty muszą być certyfikowane zgodnie z nowymi wersjami norm. W okresie przejściowym (do 11 listopada 2029 r.) na rynku będą dostępne zarówno produkty zgodne z nowymi, jak i starymi normami.
Wprowadzone w 2022 roku aktualizacje norm obejmują m.in.:
- Zmianę wymagań antypoślizgowych
- Nowe klasy ochrony (S6, S7)
- Dokładniejsze określenie wodoodporności
- Modyfikację oznakowania wkładek antyprzebiciowych
Każde obuwie ochronne powinno być wyraźnie oznakowane symbolem CE, który potwierdza jego zgodność z unijnymi wymogami bezpieczeństwa.
Klasyfikacja obuwia ochronnego – co oznaczają symbole?
Obuwie BHP dzieli się na trzy główne kategorie:
- Obuwie bezpieczne (S – “safety”) – wyposażone w podnosek chroniący przed uderzeniem o energii do 200 J, oznaczane symbolami od SB do S5 (oraz nowymi S6 i S7)
- Obuwie ochronne (P – “protective”) – z podnoskiem wytrzymującym uderzenie o energii do 100 J, oznaczane symbolami od PB do P5
- Obuwie zawodowe (O – “occupational”) – bez podnoska, przeznaczone do ochrony przed mniej poważnymi zagrożeniami, oznaczane symbolami od OB do O5
Najczęściej spotykane kategorie obuwia bezpiecznego to:
- SB – podstawowa ochrona z podnoskiem wytrzymującym uderzenie o energii 200 J
- S1 – SB + właściwości antyelektrostatyczne, pochłanianie energii w części piętowej, zabudowana pięta
- S1P – S1 + wkładka antyprzebiciowa
- S2 – S1 + wodoodporny wierzch (nie przepuszcza wody przez co najmniej 1 godzinę)
- S3 – S2 + wkładka antyprzebiciowa, urzeźbiona podeszwa
- S4 – obuwie całogumowe lub całotworzywowe z właściwościami antyelektrostatycznymi i absorpcją energii w pięcie
- S5 – S4 + wkładka antyprzebiciowa, urzeźbiona podeszwa
- S6 – jak S2 + pełna wodoodporność całego obuwia (nowa kategoria)
- S7 – jak S3 + pełna wodoodporność całego obuwia (nowa kategoria)
Poza klasą ochrony, na obuwiu mogą występować dodatkowe oznaczenia:
- WPA – wodoodporna cholewka (zastępuje wcześniejsze WRU)
- WR – wodoodporność całego obuwia
- P – odporność na przebicie (wkładka antyprzebiciowa)
- C – obuwie przewodzące
- A – właściwości antyelektrostatyczne
- E – absorpcja energii w części piętowej
- HI – izolacja od ciepła
- CI – izolacja od zimna
- HRO – odporność podeszwy na kontakt z gorącym podłożem
- SR – podwyższona odporność na poślizg (według nowej normy)
Wybierając obuwie BHP, należy zwrócić uwagę na oznaczenia, które odpowiadają specyficznym warunkom pracy i zagrożeniom występującym na danym stanowisku.
Rodzaje obuwia BHP i ich zastosowanie
W ofercie sklepu KAMS.com.pl znajdziemy różne rodzaje obuwia BHP dostosowane do specyficznych wymagań różnych branż:
Półbuty robocze
Lekkie i przewiewne, idealne na sezon wiosenno-letni lub do pracy w pomieszczeniach. Sprawdzają się w magazynach, halach produkcyjnych, firmach logistycznych czy lekkim przemyśle. Półbuty z podnoskiem zapewniają ochronę palców, pozostawiając jednocześnie swobodę ruchu i komfort termiczny.
Trzewiki robocze
Wyższe buty zasłaniające kostkę, zapewniające lepszą stabilizację stopy i dodatkową ochronę przed urazami. Polecane do pracy na budowach, w fabrykach, warsztatach czy w branży transportowej. Dostępne w wersjach letnich i zimowych (ocieplane).
Sandały ochronne
Przewiewne obuwie z otworami wentylacyjnymi, idealne na upalne dni. Pomimo odkrytej konstrukcji, posiadają podnosek chroniący palce i spełniają normy bezpieczeństwa. Doskonałe dla pracowników hal produkcyjnych, magazynów czy serwisów, szczególnie w okresie letnim.
Buty spawalnicze
Specjalistyczne obuwie o podwyższonej odporności na wysokie temperatury, iskry i odpryski metalu. Wyposażone w dodatkowe zabezpieczenia, takie jak osłona śródstopia czy szybko rozpinane klamry. Niezbędne dla spawaczy i pracowników branży metalurgicznej.
Buty elektroizolacyjne
Wykonane z materiałów nieprzewodzących prądu, chronią przed porażeniem elektrycznym. Przeznaczone dla elektryków i innych osób pracujących przy instalacjach elektrycznych.
Obuwie dla służby zdrowia
Lekkie, wygodne i łatwe do dezynfekcji buty zaprojektowane dla personelu medycznego. Często wykonane z materiałów antybakteryjnych, z antypoślizgową podeszwą i podwyższonym komfortem użytkowania przy długotrwałym staniu.
Kalosze i buty wodoodporne
Obuwie zapewniające pełną ochronę przed wilgocią, niezbędne w rolnictwie, ogrodnictwie, przemyśle spożywczym, a także na budowach i w innych miejscach narażonych na kontakt z wodą.
Jak dobrać obuwie do specyficznych warunków pracy?
Wybór odpowiedniego obuwia BHP powinien być uzależniony od specyfiki wykonywanej pracy oraz występujących zagrożeń:
Przemysł ciężki i budownictwo
W tych branżach kluczowa jest ochrona przed urazami mechanicznymi. Zaleca się wybór obuwia klasy S3 lub S5 z podnoskiem stalowym lub kompozytowym oraz wkładką antyprzebiciową. Ważna jest również antypoślizgowa podeszwa, odporna na oleje i paliwa.
Przemysł lekki i logistyka
Dla pracowników magazynów, centrów dystrybucyjnych czy lekkich hal produkcyjnych odpowiednie będą buty klasy S1 lub S1P. Lżejsze od modeli budowlanych, ale nadal zapewniające podstawową ochronę przed upadającymi przedmiotami.
Przemysł elektryczny i elektroniczny
W tym sektorze niezbędne jest obuwie o właściwościach antyelektrostatycznych (oznaczenie A) lub przewodzących (oznaczenie C). W przypadku pracy przy wysokich napięciach konieczne są buty elektroizolacyjne.
Przemysł chemiczny
Wymagane jest obuwie odporne na działanie agresywnych substancji chemicznych, najczęściej wykonane z gumy lub specjalnych tworzyw sztucznych. Klasa S4 lub S5 będzie odpowiednim wyborem.
Przemysł spożywczy
W zakładach przetwórstwa spożywczego ważne jest obuwie łatwe do utrzymania w czystości, często wykonane z materiałów odpornych na tłuszcze i kwasy spożywcze. Podeszwa powinna być antypoślizgowa, a obuwie wodoodporne.
Służba zdrowia
Personel medyczny potrzebuje obuwia wygodnego, lekkiego, łatwego do dezynfekcji, z antypoślizgową podeszwą. Zazwyczaj wybierane są modele bez podnoska (klasa O), choć w niektórych obszarach (np. pracownie RTG) może być wymagane obuwie ochronne.
Praca na zewnątrz
Osoby pracujące na otwartej przestrzeni potrzebują obuwia dostosowanego do warunków atmosferycznych – wodoodpornego w przypadku deszczu (WR, WPA), ocieplającego w zimie (CI) lub przewiewnego w upalne dni.
Materiały stosowane w produkcji obuwia ochronnego
Jakość i rodzaj materiałów użytych do produkcji obuwia BHP ma kluczowe znaczenie dla jego trwałości, komfortu noszenia i poziomu ochrony:
Wierzch obuwia
- Skóra naturalna – trwała, oddychająca, dopasowująca się do stopy, zapewniająca dobrą ochronę i komfort
- Skóra licowa – najwyższej jakości warstwa skóry, zapewniająca dodatkową ochronę przed wodą i zabrudzeniami
- Skóra welurowa/nubukowa – bardziej miękka i przewiewna, idealna na cieplejsze dni
- Materiały syntetyczne – lżejsze od skóry, często wodoodporne, łatwe w czyszczeniu
- Tkaniny techniczne – przewiewne, lekkie, często z dodatkowymi właściwościami (np. wodoodporność, oddychalność)
Podnosek ochronny
- Stalowy – tradycyjny, bardzo wytrzymały, ale cięższy i przewodzący temperaturę
- Kompozytowy – lżejszy od stalowego, nieprzewodzący temperatury, niewykrywalny przez detektory metali
- Aluminiowy – łączy lekkość z wytrzymałością, cieńszy niż stalowy
Wkładki antyprzebiciowe
- Metalowe – tradycyjne, bardzo odporne na przebicie ostrymi przedmiotami
- Kompozytowe/kevlarowe – lżejsze, bardziej elastyczne, zapewniające komfort podczas długotrwałego używania, chroniące większą powierzchnię stopy
Podeszwa
- Poliuretan (PU) – lekki, elastyczny, zapewniający dobrą amortyzację
- Poliuretan dwugęstościowy (PU/PU) – łączy warstwę amortyzującą z warstwą odporną na ścieranie
- Guma nitrylowa – bardzo odporna na ścieranie, oleje i wysokie temperatury
- TPU (termoplastyczny poliuretan) – łączy elastyczność z odpornością na ścieranie i działanie chemikaliów
W sklepie KAMS.com.pl dostępne są buty robocze renomowanych producentów, takich jak Delta Plus czy Urgent, którzy wykorzystują najwyższej jakości materiały, zapewniające zarówno bezpieczeństwo, jak i komfort użytkowania.
Najczęściej popełniane błędy przy wyborze obuwia BHP
Wybór nieodpowiedniego obuwia roboczego może prowadzić do dyskomfortu, a w skrajnych przypadkach nawet do zwiększenia ryzyka wypadku. Oto najczęstsze błędy popełniane przy zakupie butów ochronnych:
- Wybór niewłaściwej klasy ochrony – niedopasowanie poziomu ochrony do występujących zagrożeń
- Zakup obuwia o nieprawidłowym rozmiarze – zbyt ciasne buty powodują dyskomfort, zbyt luźne nie zapewniają odpowiedniej stabilizacji
- Ignorowanie wagi obuwia – ciężkie buty zwiększają zmęczenie przy długotrwałym użytkowaniu
- Niedostosowanie do warunków klimatycznych – nieodpowiednia termoizolacja lub brak wodoodporności
- Kierowanie się wyłącznie ceną – oszczędzanie na jakości może skończyć się krótszą żywotnością obuwia i mniejszym komfortem
- Pomijanie cech ergonomicznych – brak amortyzacji, nieodpowiednie wyprofilowanie, niedostosowanie do indywidualnych potrzeb
- Niedostosowanie do podłoża – wybór niewłaściwej podeszwy do powierzchni, na której będzie się chodzić
Konserwacja i pielęgnacja obuwia ochronnego
Prawidłowa konserwacja znacząco przedłuża żywotność obuwia BHP i utrzymuje jego właściwości ochronne:
- Regularne czyszczenie – usuwanie zabrudzeń zgodnie z zaleceniami producenta
- Suszenie – w temperaturze pokojowej, z dala od bezpośrednich źródeł ciepła, które mogą uszkodzić materiały
- Impregnacja – stosowanie odpowiednich środków zwiększających wodoodporność i odporność na zabrudzenia
- Wymiana wkładek – regularna wymiana zużytych wkładek poprawia komfort i higienę
- Kontrola stanu technicznego – systematyczne sprawdzanie stanu podeszwy, szwów i elementów ochronnych
- Wymiana przy zużyciu – zaprzestanie używania obuwia, które utraciło swoje właściwości ochronne
Dla każdego rodzaju obuwia dostępnego w sklepie KAMS.com.pl zalecane są specyficzne metody konserwacji, które są opisane w dołączonych do produktów instrukcjach.
Podsumowanie – na co zwrócić uwagę przy zakupie?
Wybierając obuwie BHP, należy przede wszystkim kierować się:
- Zgodnością z normami – certyfikaty i oznaczenia potwierdzające spełnienie wymagań bezpieczeństwa
- Dopasowaniem do zagrożeń – wybór klasy ochrony odpowiedniej do występujących w miejscu pracy niebezpieczeństw
- Komfortem – odpowiednie dopasowanie, waga, amortyzacja, oddychalność
- Trwałością – jakość wykonania i materiałów, odporność na specyficzne warunki pracy
- Sezonowością – dostosowanie do pory roku i warunków klimatycznych
- Ergonomią – dopasowanie do anatomii stopy, wsparcie łuku stopy, amortyzacja
- Renomą producenta – wybór sprawdzonych marek, takich jak dostępne w KAMS.com.pl
Pamiętaj, że odpowiednie obuwie BHP to nie tylko wymóg prawny, ale przede wszystkim inwestycja w zdrowie, bezpieczeństwo i komfort pracy. Wysokiej jakości buty robocze, dopasowane do specyfiki wykonywanej pracy, zmniejszają ryzyko wypadków, zapobiegają chorobom zawodowym i znacząco zwiększają wydajność.
W sklepie KAMS.com.pl znajdziesz szeroki wybór profesjonalnego obuwia ochronnego, spełniającego najwyższe standardy bezpieczeństwa i komfortu. Nasi doradcy chętnie pomogą Ci w doborze odpowiedniego modelu, dostosowanego do Twoich indywidualnych potrzeb i specyfiki wykonywanej pracy.
Zainwestuj w swoje bezpieczeństwo i komfort – wybierz obuwie BHP, które rzeczywiście Cię ochroni!